تحلیلی بر جایگاه آفت کش های ثبت شده در ایران به لحاظ مخاطرات سرطان زایی

در ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان مصرف آفت کش ها به عنوان یکی از روش های اصلی کنترل آفات مطرح است. اما علی رغم مزایای مترتب بر کاربرد این نهاده در افزایش تولیدات گیاهی، استفاده بی رویه و ناآگاهانه از آن می تواند منشأ مشکلات عدیده بهداشتی و زیست محیطی شود. آفت کش ها در بین منابع کشاورزی به عنوان یکی از عوامل شناخته شده و یا مشکوک به ایجاد سرطان و یا اختلالات هورمونی در انسان محسوب می شوند، بنابراین در برنامه های ارزیابی مخاطرات عوامل سرطان زا به عنوان یک عامل مهم مورد توجه قرار گرفته اند. در کشورها و مجامع بین المللی روش های مختلفی برای طبقه بندی عوامل سرطان زا وجود دارد که در این مطالعه سعی شده با توجه به لیست آفت کش های ثبت شده در ایران، وضعیت آفت کش ها به لحاظ پتانسیل سرطان­زایی مشخص گردد. نتایج این بررسی نشان داد که هر چند بر اساس طبقه بندی epa هیچ کدام از آفت کش های موجود کشور در دسته a (سرطان زا برای انسان) قرار نمی گیرند اما تعدادی از آفت کش های موجود کشور در دسته b (به احتمال زیاد سرطان زا برای انسان) قرار دارند. این موارد شامل بوتاکلر، کاپتان، کلروتالونیل، سیپروکونازول، ایپرودیون، مانب، مانکوزب، پروپارژیت، زینب، تیودیکارب، اپوکسی کونازول، کروزوکسیم متیل، پرمترین، پیریمیکارب، پیمتروزین، سولفوسولفورون، تتراکونازول، تیابندازول، تیاکلوپراید، تیوفانیت متیل، دیورون، دیکلوفوب متیل، استوکلور، هگزیتیازوکس، اکسادیازون و اکسیفلوروفن می باشند که در حال حاضر در کشور مورد استفاده قرار می گیرند. بر اساس طبقه بندی epa تعداد قابل توجهی از آفت کش های مجاز کشور در گروه c (شواهد مطرح از پتانسیل سرطان زایی) قرار دارند که تعدادی از آن ها مانند سایپرمترین، دیکلرووس، دیمتوات، تبوکونازول، مالاتیون و تترامترین مصرف زیادی در کشور دارند. قطعاً توجه ویژه در برنامه ثبت آفت کش ها و بازنگری ثبت آن ها می تواند تنوع سموم در کشور را به سمت آفت کش هایی سوق دهد که مخاطرات سرطان­زایی آن ها کمتر باشد. مدیریت در مصرف آفت کش ها به طوری که کاربران سموم کمتر در معرض تماس با سموم قرار گرفته و همچنین مصرف کننده های نهائی محصولات کشاورزی با مقادیر کمتری از باقیمانده آفت کش ها روبرو باشند نیز بسیار اهمیت دارد.